Chỉ có muỗi cái mới hút máu và truyền bệnh, muỗi đực chỉ hút nhựa cây và nhụy hoa để sống do đó không truyền bệnh. Vòng đời của muỗi gồm 4 giai đoạn: trứng, bọ gậy, quăng và muỗi trưởng thành, chỉ có giai đoạn trưởng thành mới sống trên cạn. Thời gian phát triển từ trứng đến muỗi trưởng kéo dài khoảng 10-15 ngày, một cá thể muỗi cái trưởng thành thường sống được khoảng 2-3 tuần, cứ cách 2-3 ngày muỗi sẽ phải hút máu một lần.

Khi muỗi hút máu người bị bệnh như: sốt rét, sốt xuất huyết, viêm não Nhật bản B,…, chúng sẽ hút cả máu của người bệnh cùng mầm bệnh vào dạ dày. ở trong cơ thể muỗi, mầm bệnh sẽ phát triển, tăng số lượng và xâm nhập vào tuyến nước bọt của muỗi, khi muỗi hút máu người khác, cùng với việc hút máu ra, muỗi sẽ bơm nước bọt vào máu người (nước bọt của muỗi có tác dụng làm muỗi hút máu dễ hơn, và làm giảm cảm giác đau, ngứa của con người khi muỗi đang hút máu), các mầm bệnh sẽ theo nước bọt xâm nhập vào cơ thể người và gây bệnh.

Ở các vùng nhiệt đới, trong đó có tỉnh Điện Biên, các loài muỗi thường phát triển mạnh vào mùa mưa, trong khoảng từ tháng 4-8 hàng năm. Muỗi cái cần đẻ trứng ở gần các mép nước hoặc trên mặt nước, chúng thường ưa thích đẻ trứng ở các ổ nước đọng trong các rác thải, bẹ lá cây, hốc cây, hoặc rãnh nước chảy chậm. Muỗi trưởng thành thường trú đậu ở các góc tối, ẩm trong nhà, hoặc trong các bụi rậm quanh nhà.

Vì vậy, có một số phương pháp để phòng tránh các bệnh do muỗi truyền như sau:

Mặc quần áo dài tay khi lao động, sinh hoạt ngoài nhà, nhất là vào thời điểm chập tối hoặc sáng sớm, là thời điểm một số loài muỗi trong đó có muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết hoạt động mạnh.

Thường xuyên dọn dẹp sạch sẽ trong nhà, vì các loài muỗi thường trú đậu ở các góc tối hoặc trên quần áo treo trong nhà, khi thường xuyên dọn dẹp muỗi sẽ sợ và hạn chế trú đậu trong nhà.

Phát quang bụi rậm quanh nhà để muỗi không còn nơi trú đậu. Khơi thông cống rãnh để tăng tốc độ dòng nước, giúp cuốn trôi trứng và bọ gậy, bọ gậy sẽ bị tiêu diệt.

Thường xuyên thay nước hoặc loại bỏ các vật dụng chứa nước không cần thiết như lọ hoa, chậu cảnh thủy sinh, các rác thải chứa nước như: lốp xe hỏng, chai lọ...

Chuyển chuồng gia súc ra xa nhà, khi gia súc gần nhà, chúng sẽ thu hút muỗi đến, từ đó muỗi có thể sẽ đốt cả con người.

Xua, diệt muỗi bằng các loại hóa chất: như hương xua muỗi, kem xua muỗi, hóa chất diệt muỗi có chứa hoạt chất: Alpha-Cypermethrin, Permethrin, Deltamethrin…. Lưu ý: khi sử dụng hóa chất diệt muỗi cần phải sử dụng hóa chất rõ nguồn gốc, có kiến thức, kỹ năng cơ bản về sử dụng, bảo quản an toàn.

Bác sĩ: Vũ Văn Công – CDC Điện Biên