Ảnh minh họa

Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng hay còn được gọi chung là “thuốc lá thế hệ mới”. Nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe không thua kém gì so với các loại thuốc lá điếu truyền thống, thậm chí còn nguy hiểm, độc hại hơn.

Trong khoảng thời gian gần đây, Theo một nghiên cứu của Trường Đại học Y tế công cộng, có tổng số 249.410 bài đăng/video quảng cáo liên quan đến các loại thuốc lá điện tử trên mạng xã hội ở Viêt Nam. Trong đó, lượng bài trên Facebook chiếm phần lớn, với hơn 80%. Trên mạng xã hội facebook, có 563 nhóm/hội liên quan tới thuốc lá điện tử và 46 nhóm/hội liên quan tới thuốc lá nung nóng. Các nhóm/hội này là nơi có nhiều thông tin về mua, bán, hướng dẫn sử dụng, hướng dẫn “nhả khói nghệ thuật” đối với thuốc lá điện tử, với những lời quảng cáo mời chào gia nhập thành viên nhóm, những ưu đãi về giá khi mua sản phẩm thuốc lá điện tử hoặc thuốc lá nung nóng. Chỉ cần gõ từ khóa “mua thuốc lá điện tử” trên Google là có thể nhận về vô số kết quả. Tại các nền tảng mạng xã hội mà giới trẻ hay dùng như TikTok, Facebook, Zalo, việc quảng cáo thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng hầu như ít bị kiểm soát. 

Sự mới lạ của thuốc lá điện tử với hương thơm hấp dẫn như kẹo, trái cây, trà sữa… cùng những lời quảng cáo: “không gây hại”, “hút thuốc lành mạnh”, “sành điệu”, thuốc lá thế hệ mới… đã đánh trúng vào tâm lý thích thể hiện bản thân của tuổi mới lớn và nhanh chóng xâm nhập vào trường học. Việc tạo xu hướng thời thượng cho sản phẩm cũng như sử dụng những người nổi tiếng để quảng cáo sản phẩm trên mạng xã hội đang là một chiến lược chính, thu hút các đối tượng mới, đặc biệt là giới trẻ.

Năm 2024, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã chọn thông điệp “Bảo vệ trẻ em trước những tác động của ngành công nghiệp thuốc lá” làm chủ đề cho Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5. Đồng thời kêu gọi Chính phủ các nước thực hiện các biện pháp phòng, chống tác hại thuốc lá mạnh mẽ, bảo vệ các em khỏi tác động của việc quảng cáo thuốc lá, bao gồm cả việc tiếp thị qua mạng xã hội và các nền tảng kỹ thuật số.

Theo Báo cáo tổng kết 10 năm thi hành Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá tại Việt Nam cho thấy, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu thông thường trong nam giới trưởng thành giảm trung bình 0,5% mỗi năm, từ 47,4% năm 2010 xuống còn 38,9% năm 2023. Tỷ lệ hút thuốc ở thanh thiếu niên giảm, trong đó, ở nhóm 13-15 tuổi giảm từ 2,5% năm 2014, xuống còn 1,9% năm 2022. Tỷ lệ phơi nhiễm với khói thuốc thụ động cũng giảm đáng kể ở các hộ gia đình, nơi cộng cộng và nơi làm việc. Tuy nhiên, những thành tựu này có nguy cơ bị phá bỏ, bởi việc gia tăng nhanh chóng tỷ lệ sử dụng các sản phẩm được gọi là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, đặc biệt là trong giới trẻ. Tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh ở nhóm tuổi 13-17 đã tăng từ 2,6% năm 2019, lên 8,1% năm 2023. Ở nhóm 13-15 tuổi, tỷ lệ đã tăng hơn gấp đôi, từ 3,5% năm 2022 lên 8% năm 2023.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, thuốc lá điện tử và các dạng thuốc lá mới đang mở đầu cho xu hướng lạm dụng và nghiện các hóa chất nhân tạo tổng hợp, bao gồm nicotine, các loại ma túy thế hệ mới và rất nhiều hóa chất khác. Đây là vấn đề không chỉ gây nên gánh nặng khổng lồ mới về y tế, kinh tế, an ninh trật tự mà ảnh hưởng đến giống nòi và nhiều lĩnh vực khác. Nếu không được ngăn chặn kịp thời, do khả năng gây nghiện cao và mức độ lan nhanh trong cộng đồng, cùng với các sản phẩm thuốc lá điếu thông thường, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng sẽ tạo ra một thế hệ mới nghiện nicotine và các chất gây nghiện khác./.

Hải Hậu – CDC Điện Biên