Tăng cường các hoạt động truyền thông phòng, chống tác hại của thuốc lá tại các trường học trên địa bàn tỉnh Điện Biên
Tình trạng gia tăng quảng cáo, khuyến mại, bán các sản phẩm thuốc lá mới trên internet, đặc biệt là trên các mạng xã hội của giới trẻ ngày càng phổ biến. Nhiều bằng chứng thực tế cho thấy, các nhà sản xuất thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang sử dụng nhiều cách thức khác nhau để nhắm vào đối tượng khách hàng là thanh thiếu niên sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng thông qua hương vị hấp dẫn, thiết kế sản phẩm bắt mắt, thời trang, theo xu hướng công nghệ, quảng bá trên mạng xã hội của giới trẻ như Facebook Tiktok và giữ chân khách hàng bằng các sản phẩm có hàm lượng nicotine cao. Chỉ cần gõ từ khóa “mua thuốc lá điện tử” trên Google là có thể nhận về vô số kết quả. Tại các nền tảng mạng xã hội mà giới trẻ hay dùng như TikTok, Facebook, Zalo, việc quảng cáo thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng hầu như ít bị kiểm soát. Điều đó cho thấy, thanh thiếu niên rất dễ dàng tiếp cận và mua được thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
Tâm Lý thanh thiếu niên thường mong muốn khám phá bản thân, khẳng đinh cái tôi, tìm kiếm sự độc lập và dễ bị ảnh hưởng bởi bạn bè đồng trang lứa. Một số em bị bạn bè xấu rủ rê, lôi kéo tập hút thuốc lá cho đúng là “đàn anh, đàn chị”. Các em luôn khao khát, tò mò với thế giới xung quanh, vì thế nên nhìn thấy người lớn hút thuốc bất giác sẽ làm theo. Hút thuốc lá ở độ tuổi thiếu niên được coi là một dạng nổi loạn hoặc một cách đua đòi với nhóm bạn. Một số ít thanh thiếu niên hút thuốc với mong muốn giảm cân, một số khác lại hút thuốc vì muốn tạo hình ảnh lạnh lùng, trưởng thành so với nhóm bạn. Để giúp con trẻ tránh xa khói thuốc, các bậc phụ huynh cần có những phương pháp giáo dục phù hợp và kiên trì.
Hãy tâm sự với thanh thiếu niên để biết được suy nghĩ của các em về việc hút thuốc. Hãy khen ngợi nếu các em nói không với thuốc lá và giải thích hệ quả nếu các em lựa chọn sai. Hãy đề cập về cách thức các hãng sản xuất thuốc lá quảng cáo thu hút người sử dụng để thanh thiếu niên hình thành nhận thức về sự cám dỗ và tránh xa thuốc lá.
Hút thuốc lá rất tốn kém. Hãy thử làm một phép tính đơn giản giúp thanh thiếu niên nhận ra chi phí hằng tuần, hằng tháng hoặc cả năm nếu hút 1 gói thuốc/ngày. Có thể so sánh chi phí dành cho thuốc lá với các đồ điện tử, quần áo hoặc vật dụng thiết yếu khác. Thanh thiếu niên rất dễ hút thuốc nếu cha mẹ các em cũng sử dụng thuốc lá. Vì vậy, đừng bao giờ thử nếu bạn không hút thuốc và dừng lại ngay nếu bạn đang hút thuốc. Bạn bỏ thuốc lá sớm thì con bạn ít có cơ hội tiếp cận với thuốc lá. Hãy giải thích những hệ quả lâu dài tiềm ẩn của thuốc lá như ung thư, đau tim và đột quỵ cho thanh thiếu niên. Hãy nhắc tới những người thân, bạn bè, hàng xóm hoặc người nổi tiếng bị ảnh hưởng bởi thuốc lá làm ví dụ thực tế. Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang bị lầm tưởng là an toàn và ít gây nghiện hơn các loại thuốc lá truyền thống. Hãy giải thích với thanh thiếu niên rằng, cũng giống như thuốc lá truyền thống, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới đều gây nghiện, làm tăng nguy cơ ung thư và các vấn đề sức khỏe. Một số còn chứa hàm lượng nicotine, carbon monoxide còn cao hơn các sản phẩm thuốc lá truyền thống. Nên trang bị cho thanh thiếu niên những kỹ năng để nói không với thuốc lá khi bị bạn bè dụ dỗ. Hãy luyện tập cách xử trí với những tình huống và tập cho thanh thiếu niên nói: “Không, cảm ơn. Tôi không hút thuốc”. Càng thực tập nhiều lời từ chối lịch sự, thanh thiếu niên càng dễ dàng nói không khi gặp tình huống thực tế.
Gia đình, nhà trường và cả xã hội cần phối hợp chặt chẽ và xử lý kịp thời những đối tượng thanh thiếu niên hút thuốc lá. Gia đình cần thường xuyên quan tâm và quản lý sinh hoạt đến con cái về thời gian cũng như mối quan hệ bạn bè. Cha mẹ cần trang bị cho các em những kiến thức để tỉnh táo trước sự cám dỗ của thuốc lá. Trường học cần tuyên truyền và phòng chống hút thuốc lá đối với các em học sinh và tác hại của thuốc lá đem lại. Nhà trường cần đẩy mạnh các hoạt động giáo dục về lối sống, giáo dục kỹ năng từ chối lời mời hút thuốc lá từ bạn bè hoặc mọi người, tạo thói quen nói không với thuốc lá.
Bên cạnh đó, mỗi thanh thiếu niên cần tự giáo dục, rèn luyện nhân cách và tự tìm hiểu, trang bị các kiến thức về tác hại thuốc lá. Việc phòng chống tác hại thuốc lá sẽ góp phần quan trọng bảo vệ sức khỏe của các thế hệ tương lai của đất nước. Vì sức khỏe của chính bạn và cộng đồng - hãy nói không với thuốc lá./.
Hải Hậu - CDC Điện Biên
