Khi lao động hoặc ở ngoài trời nắng quá lâu, nhiều tia nắng sẽ chiếu thẳng vào vùng cổ gáy. Dưới tác dụng liên tục của ánh sáng mặt trời gay gắt, trung tâm điều hòa thân nhiệt cơ thể sẽ bị rối loạn cùng với hiện tượng ra mồ hôi nhiều gây mất nước cấp. Cơ thể sẽ có các phản ứng làm giảm thân nhiệt như: giãn nở các mạch máu ngoại vi, tăng bài tiết mồ hôi. Tùy thuộc vào sức chịu đựng của từng người, khi sự điều hòa nhiệt độ của cơ thể không thích ứng kịp thời với sự thay đổi nhiệt độ quá nhanh và quá cao của môi trường thì tình trạng say nắng xảy ra.

Biểu hiện trường hợp nhẹ thường mệt mỏi, khát nước, chóng mặt, buồn nôn, mặt đỏ bừng, vã mồ hôi, khó chịu, hoa mắt, tăng nhịp tim, nhịp thở, hồi hộp đánh trống ngực, đau bụng, chuột rút, thân nhiệt tăng cao. Trường hợp nặng, sẽ đau đầu dữ dội, khó thở tăng dần, cảm giác buồn nôn hoặc nôn; nặng hơn nữa là ức chế thần kinh trung ương, da xanh tím, mạch nhanh và nhỏ, huyết áp hạ, sùi bọt mép, co giật, hôn mê và rất dễ dẫn đến tử vong.

Khi gặp người bị say nắng, cần nhanh chóng tiến hành những biện pháp sơ cứu. Nhanh chóng chuyển ngay nạn nhân vào chỗ mát, thoáng gió, cởi bỏ bớt quần áo. Sau đó, lau cơ thể bằng khăn mát hoặc có thể dội nước mát vào cơ thể nạn nhân rồi lau khô. Nếu người đó tỉnh, cho uống nước từng ngụm nhỏ, tốt nhất là nước có bổ sung muối và khoáng chất như nước Oresol pha đúng liều lượng theo hướng dẫn sử dụng. Nếu nạn nhân bị chuột rút, cần xoa bóp nhẹ nhàng vùng cơ bị chuột rút. Lưu ý không để cho nhiều người vây quanh nạn nhân. Sau khoảng 10 – 15 phút các biểu hiện sẽ giảm dần. Nếu nạn nhân hôn mê không uống được nước hoặc nôn liên tục, sốt cao, kèm các triệu chứng đau bụng, đau ngực, khó thở thì cần phải gọi ngay cấp cứu 113 hoặc nhanh chóng chuyển nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất. Trong quá trình vận chuyển vẫn thường xuyên chườm mát cho nạn nhân.

Để tránh bị say nắng mỗi người cần phải biết các biện pháp phòng ngừa: Đó là không làm việc quá lâu ngoài trời nắng. Hạn chế đi ra ngoài trời nắng trong những ngày nắng nóng, đặc biệt trong khoảng thời gian từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều. Nên mặc quần áo sáng màu, thoáng mát, thấm mồ hôi. Những người đang ở trong phòng điều hòa nhiệt độ thấp không nên đi ra ngoài trời nắng đột ngột mà cần phải có một khoảng thời gian để cơ thể thích nghi với môi trường bên ngoài bằng cách tăng nhiệt độ điều hòa trong phòng hoặc ngồi nghỉ trong bóng mát trước khi đi ra ngoài. Đối với những người phải làm việc thường xuyên ngoài trời nắng thì cứ làm việc 45 phút đến một tiếng cần được cho nghỉ ngơi 15 - 20 phút. Uống đầy đủ nước khi trời nóng hoặc lao động nặng, nước cần pha thêm ít muối hoặc Oresol. Luôn mặc trang phục bảo hộ lao động có mũ, nón, kính... khi làm việc ngoài trời nắng. Không sử dụng đồ uống có chất kích thích như rượu hay cà phê. Ăn nhiều thực phẩm có tác dụng lợi tiểu, tiêu viêm, thanh nhiệt, giải độc như bí đao, mướp đắng, dưa chuột, đào, dưa hấu, táo vv…Nên có món canh trong bữa ăn hàng ngày. Đặc biệt, cần uống tối thiểu 1,5 – 2 lít nước mỗi ngày. Đối với trẻ nhỏ tránh cho trẻ chơi quá lâu ngoài nắng nóng và phải cho trẻ uống nhiều nước và đội mũ khi ra nắng./.

Hải Hậu - CDC Điện Biên